Verslag van de JoB-dag rond het thema ‘media’

02 feb Verslag van de JoB-dag rond het thema ‘media’

Verslag van de JoB-dag in Peutie op 21 oktober 2003 die handelde over het thema ‘media’.

De Raeve Mie-Jeanne

4/2003

Onze vormingsdag werd gehouden in het Kwartier Majoor Housiau te Peutie.
We waren met 90 enthousiaste JoB-mensen. Het thema werd deze keer media.
We hadden een afspraak met Mark Van de Voorde, hoofdredacteur van Kerk en Leven, en vroeger (in de tijd van de dienstplicht) provinciale voorzitter van Milac-West-Vlaanderen. Mark was vol enthousiasme en heel blij dat hij nog eens in een militair midden kon vertoeven.

Zijn uiteenzetting kan je hieronder lezen, geschreven door Mark zelf.

DE MEDIA IN ONS LEVEN

De media nemen een grote plaats in ons leven in. Je moet slechts even bij jezelf nagaan hoeveel tijd je spendeert aan de media: je wordt wakker met de stem uit wekkerradio, je gaat slapen met het laatste televisiebeeld in je hoofd en daartussen heb je de krant gelezen, de radio gehoord, reclameborden op straat gezien… Zelfs een kleuter komt vandaag niet meer op zijn eerste schooldag met een blanco geest, maar met een hoofd vol televisiebeelden. Meer en meer bepalen de media wat wij te zien krijgen van de werkelijkheid. Ze zijn een spiegel van de werkelijkheid, zeggen we. Jawel, maar dan een gebroken spiegel die slechts deeltjes van de werkelijkheid opvangt.

Een jongetje vroeg eens aan zijn vader: “Pa, als een boom in het bos is omgevallen en de televisie is er niet bij geweest, is die boom dan wel gevallen?” Er zijn veel omgevallen bomen waarvan we geen weet hebben en zelfs volledige bossen in bloei die we niet kennen. Wordt vandaag heel veel bemiddeld via de media, veel blijft buiten die bemiddelde werkelijkheid. De media verdringen de directe werkelijkheid door een bemiddelde werkelijkheid op zo’n wijze dat mensen alleen nog geloof hechten aan de op televisie geziene realiteit. Wat niet op televisie is geweest, bestaat niet. De werkelijkheid wordt ervaren als wat je kunt zien, afstandelijk waar te nemen, niet te beleven maar te bekijken.

Dat leidt tot wat ik noem het Thomaseffect: zoals de figuur uit het evangelie pas geloofde, als hij de verrezen Heer met zijn eigen ogen zag, zo hechten veel mensen vandaag pas geloof aan iets, als ze het op de televisie hebben gezien. Het grote verschil tussen Thomas en hen is dat Thomas van het evangelie nog zijn vingers in de wonden kon leggen, terwijl de ongelovige, lichtgelovige Thomassen van vandaag de wonden van de wereld niet kunnen aanraken: het dikke glas van het beeldscherm zit tussen beide.

Een ethische reflectie van de media is dringend nodig. Ze wordt vaak meteen afgezwakt en afgeleid tot een discussie over deontologie die niet meer is dan de opstelling van een aantal spelregels om zich buiten juridische problemen te houden. Een deontologie die wel eens balanceert op het randje van juridische spitstechnologie. Enkele voorbeelden: De krant en de journalistiek zijn niet te pakken voor smaad en eerroof, want ze schreven niet dat iemand heeft gefraudeerd, maar dat iemand ‘zou hebben gefraudeerd’. Men zegt niet dat iemand aan schriftvervalsing heeft gedaan, maar dat ‘naar verluidt schriftvervalsing in het spel is’. Men beschuldigt niet, men insinueert alleen.

Het probleem van de ethische reflectie die er fundamenteel een is van: wat is werkelijkheid, wat is waarheid?, is dat de tijd hiertoe ontbreekt. Nieuws is vandaag geen lang leven beschoren. En het is kort dag voor wie nieuws moet brengen. De concurrentie loert. Wat is nieuws? Het woord zegt het al: wat nieuw is, uitzonderlijk, afwijkt van het gemiddelde, nog niet voorviel, niet oké is of zich massaal voordeed… Daar begint in feit alle nieuws mee. Wat is nieuws? Evelyn Waugh liet in zijn grappig boekje Scoop een krantendirecteur de volgende definitie geven: “Nieuws is datgene wat een kerel die zich nergens druk over maakt, wil lezen. En eenmaal hij het heeft gelezen, is het geen nieuws meer. Dan is het dood”.

En vandaag is nieuws nog sneller dood dan vroeger en dat brengt psychisch-ethische problemen mee. Veel onverwerkt nieuws blijft hangen in het geheugen. Door de honger naar ‘nieuw nieuws’, aangevuurd door de technische mogelijkheden van het rechtstreekse verslag en opgeëist door de commerciële concurrentie, zijn de media verplicht ons voortdurend mee te nemen naar andere gebeurtenissen en van die gebeurtenissen nog slechts het allernieuwste, het allerlaatste te laten zien, horen en lezen, al het voorgaande vergetend (te ingewikkeld bovendien). We zijn niet meer geïnteresseerd in wat gisteren plaatsgreep, zelfs niet meer in wat deze morgen gebeurde, enkel nog in wat nù aan het gebeuren is of liever nog staat te gebeuren. Eigenlijk zouden we willen dat de wereld elk uur van aanschijn veranderde. Als het avondjournaal dezelfde items bevat als het middagjournaal, zeggen we dat ‘er geen nieuws is’. Evelyn Waugh krijgt gelijk: …eenmaal gelezen is het dood.

En de gewenning treedt op. We kunnen tegen veel. Hoe grijpen de media onze aandacht? Door uitvergrote emoties te projecteren, sentimentele beelden, keiharde gruweltaferelen, flitsende citaten, pseudo-werkelijkheden… De emocratie regeert. Emotie neemt de plaats in van empathie. Emocratie, het spelen met de gevoelens, is onethisch, want het wekt alleen crisisreacties op die even snel wegebben als ze zijn aangerold. Ondertussen hebben ze schade aangericht en versterken ze daardoor de ontgoocheling en de antipolitiek (er is toch niets aan te doen!).

Mark Van de Voorde

In de namiddag brachten wij een bezoek bij DG-IPR-P/AVM, het vroegere Televox.
Daar konden wij luisteren naar héél enthousiaste mensen en kijken naar het prachtig werk dat deze dienst leverde.
Eén van deze enthousiaste mensen was 1 SM Brion Patrick, hij maakte voor ons volgend verslag:

“AND ACTION…”
ONS BEZOEK AAN DE AUDIOVISUELE DIENST VAN DEFENSIE

Dinsdag 21 oktober
Een negentigtal vrijwilligers staan in de vroege namiddag voor het gebouw F2 van DG-IPR-P-AVM te Peutie.
Voor de meeste onder hen is het wellicht een eerste contact met de Audiovisuele en Multimedia dienst van Defensie.
Voor ons een unieke gelegenheid het reilen en zeilen en vooral ons kunnen demonstreren aan een groot publiek.
Uiteraard kent iedereen wel Televox, maar hoe wordt dit gerealiseerd?
Wat verschuilt zich achter deze blok vol glas?
Het moment is gekomen. Olivier Severin, de tweede commandant van AVM heet de vrijwilligers van harte welkom te Peutie.
Ze worden opgesplitst in drie groepen en beginnen aan een ontdekkingsreis doorheen de audiovisuele wereld van Defensie.
Het publiek bestaat uit een geïnteresseerd publiek, die vragen niet schuwt.
Uiteraard moeten we hen vooral tonen tot wat we in staat zijn en vooral wat de technische mogelijkheden zijn van deze eenheid.
Gedurende de ganse namiddag krijgen ze een blik in de regie, montage, de gloednieuwe en futuristische studio.
Ook de geheimen van de archieven die hier gestockeerd zijn, worden hen uitgelegd. Voor velen is dit een totaal nieuw domein en de meeste zijn onder de indruk van de mogelijkheden.
Na de archieven tonen we enkele van onze audiovisuele producten :
– een dynamische kijk op de Landcomponent ;
– in première : het multimediaproduct “Het Legermuseum” ;
– alsook een verrassende kijk op Vilvoorde
We kunnen spreken van een geslaagde namiddag, met een aangenaam publiek die met veel indrukken terug naar hun eenheid keert.

Graag tot de volgende keer!

1 SM Patrick Brion

Onze mensen konden nog eens nakaarten in de bar D3 en gingen blij gezind naar huis.
Voor ons werd het een vermoeiende dag, maar met een gelukkige terugblik op alles wat we zagen, ook blije JoB-mensen die ons op deze manier blijven aanmoedigen om verder te doen…!