Uitspraken over zin en onzin van het lijden

02 feb Uitspraken over zin en onzin van het lijden

Een gesprek met leerlingen van de Koninklijke Technische School te Saffraanberg rond het thema ‘lijden’.

Ausloos Peter

1/2004

“Van lijden word je ‘hard’. Wat niet verhindert dat je nadien nog sterker gaat leven vanuit je ‘hart’.”
(Bijna) alle mensen krijgen te maken met pijn en verdriet. Niemand heeft de sleutel tot het geheim van het lijden. Geen liefde zonder pijn; geen ontmoeting zonder afscheid. Maar zonder duisternis ook geen sterren, geen maan, geen nieuwe dageraad…
Sommige mensen beweren dat het lijden behoort tot de leer­school van het leven: door het lijden word je wijs, word je ‘rijper’. Anderzijds zijn er ook veel mensen die verbitterd geraken door het lijden.
Positief is alleszins dat mensen revolteren tegen het lijden: ze komen ertegen in opstand, en willen het bestrijden. Hierbij speelt moed en levenswil een fundamentele rol.
Velen hebben de ervaring dat het lijden de mens terugwerpt op het wezenlijke van het leven, op datgene waar het eigenlijk om gaat: menselijke relaties, vriendschap, liefde. Men wordt ook (opnieuw) tevreden met kleine, eenvoudige dingen.
Er is niet minder lijden, omdat ik (eventueel) in God geloof. Maar er is ook niet minder lijden, omdat ik misschien niet in God geloof. Er zijn mensen die God de schuld geven van al het lijden dat hen overkomt. Maar is God hier niet eerder een onmachtige, dan wel een almachtige? Ontzaglijk belangrijk is de bijbelse overtuiging dat God aan de kant van de lijdende mens staat, aan de kant van het slachtoffer. Met één Iemand kan ik nog altijd praten, zelfs als kan ik geen woorden meer uitbrengen, en dat is God.
Toch blijven mensen voortdurend vragen stellen als: “Waarom moest mij dit overkomen?” “Waarom ik, of waarom ik niet?”

Wij confronteerden onze jongeren van de Koninklijke Technische School (Saffraanberg) met de volgende gedachte: “Het lijden op zich is zinloos (nonsens). Toch kan de mens een ‘zin’ proberen te zoeken wanneer hij met het lijden geconfronteerd wordt”.
Ziehier wat zij erover denken…

“Ieder mens kent ‘slechte’ periodes. Maar als je na een periode van ongeluk eens een gelukkig moment meemaakt, doet het des te meer deugd. Want iemand die nooit problemen gekend heeft, beseft meestal niet wat gelukkig zijn is. Want echt geluk is niet te koop. Het is iets waar je moet naar streven. En de weg naar geluk is soms hard. Het lijden dat je ondervonden hebt, kan je laten inzien wat geluk is. Je moet natuurlijk ook proberen de problemen te relativeren.”

“Volgens mij is er meer lijden in het leven dan plezier. Lijden is relatief; het is verschillend van persoon tot persoon. Indien je ermee geconfronteerd wordt, is het op de eerste plaats belangrijk dat je het zoveel mogelijk verwerkt. Met de overblijvende pijn moet je leren leven. Je kan er eventueel een les uit trekken en zo je karakter bijwerken en versterken. Lijden is een deel van het leven. Het maakt je… mens.”

“Een bekende Amerikaanse spreuk zegt: ‘If it doesn’t kill you, it only makes you stronger’. Het lijden is een weg die ons leidt naar een betere, meer zelfzekere toekomst. Elke lijdens­weg maakt ons ‘sterker’ en meer en meer mens. Tenslotte is het leven een grote lijdensweg…”

“Toen mijn moeder verlamd werd, vroeg ze zich af welke zin het leven nog had voor haar. Ze zat gedurende een lange tijd in de put. Ze wou er zelfs een eind aan maken. Nu we een paar jaar verder zijn probeert ze haar verlamming weg te werken door haar goede kwaliteiten. Ze probeert voor iedereen goed te doen en hen zo gelukkig mogelijk te maken door vriendschap en tederheid. Ze geniet nu vooral van de kleine dingen in het leven en is niet meer zo’n carrièrevrouw als vroeger. Ik denk dat zij zo de zin van het leven heeft gevonden.”

“Toen mijn ouders uit elkaar gingen, bleven mijn zus en ik achter bij mijn moeder. Ik kan u verzekeren: makkelijk was het niet. Ik ben eigenlijk ‘geforceerd’ volwassen moeten worden. En toch heeft het me sterker gemaakt.”

“Als iemand uit je familie sterft van wie je echt hield, dan ga je eronder lijden. Maar als men op dat moment kan zeggen dat hij ‘in de hemel’ is, kan dit besef het lijden verzachten. Het is op zo’n momenten dat men zich naar God gaat richten…”

“Mensen proberen vaak iemand de schuld te geven van het lijden. Sommigen geven aan God de schuld. Er is niet minder lijden omdat men in God gelooft, maar er is ook niet minder lijden omdat men niet in God gelooft.”

“Als men nooit zelf geleden heeft, kan men zich het lijden van de anderen niet voorstellen. Volgens mij is lijden niet zin­loos: men kan leren uit het lijden. Mensen evenwel die elkaar doen lijden: dát is pas zinloos.”

“Je mag niet te lang stilstaan bij het lijden. Wanneer bijvoor­beeld iemand gestorven is, mag je niet de rest van je leven zitten treuren, maar moet je beseffen dat je blij kan zijn dat je nog van het leven mag genieten. Dan pas kan je inzien hoe waardevol je leven is.”

“Eigenlijk kan ik niets ‘bedenken’ om lijden een ‘zin’ te geven. Jezus heeft geleden aan het kruis, maar heeft dat lijden veel veranderd aan de wereld? Het waren zijn daden voor en na zijn lijden en dood die dingen (en mensen) veranderd hebben.”

“Men zegt soms: “Je moet ermee leren leven”. Ermee leren leven doe je door er een zin aan proberen te geven. Volgens mij kan ‘lijden’ verzacht worden als de getroffen persoon iemand zoekt of heeft die hem kan ‘leiden’.”

“Met mijn eerste lief duurde het vier maanden. Toen het uit raakte, was ik er kapot van. Ik heb er bijna een jaar mee rondgelopen. Toen ik er middenin zat, had ik het keihard. Het is misschien gek dat ik dit als voorbeeld neem, maar ik kan je verzekeren dat liefdesverdriet geen lachertje is. Je mag nooit met iemand zijn gevoelens spelen. Achteraf gezien ben ik er zelf heel wat wijzer door geworden. Dit ‘lijden’ heeft dus wel degelijk zin gehad.”

“Lijden is karakter kweken. Eens een keer goed afzien kan geen kwaad. Daar word je hard van, zodat het de volgende keer niet meer zo erg is…”

“Als je kijkt naar de derde wereld: daar lijden mensen echt. Honger, erbarmelijke leefomstandigheden, … Door hun lijden wordt er aan de Westerse wereld een signaal gegeven dat de huidige maatschappij verkeerd in elkaar zit. Natuurlijk is het erg dat er mensen zo moeten lijden om dat duidelijk te maken.”

“Het lijden op zich is een stuk van het leven. Als er geen lijden zou zijn, zouden we leven in een wereld zonder emoties. Dat is pas een lijdensweg!”

“Lijden is zinloos, maar het hardt de mens en doet hem nadenken. Als je veel geleden hebt, kan je andermans lijden beter begrijpen of ‘relativeren’.”

“Lijden is niet abstract; het is iets dat je werkelijk onder­gaat. Daarom moet je leren te leven met lijden en daaruit ook leerzame besluiten trekken. Dikwijls zie je doorheen het lijden dingen die je anders nooit opmerkt. Daarom denk ik: een mens die nooit geleden heeft, weet niet waar het leven om draait.”

“Van lijden word je hard. En in het leven van nu moet je hard zijn; voor jezelf opkomen. Anders kom je er niet.”

“Wanneer een mens iemand ziet lijden door toedoen van iemand anders, kan hij proberen ervoor te zorgen dat hij zelf niet die fout begaat. Een voorbeeld. Als je op de lagere school onrechtvaardig behandeld werd door een onderwijzer, en je beslist om later ook leerkracht te worden: zorg er dan voor dat je zelf niet doet wat men vroeger met jou gedaan heeft.”