Resultaten van een opmerkelijk enquête. De motivatie van de leerlingen van de Koninklijke Militaire School

02 feb Resultaten van een opmerkelijk enquête. De motivatie van de leerlingen van de Koninklijke Militaire School

Analyse van de opmerkelijke gegevens die zijn voortgekomen uit een enquête die werd afgenomen over de motivatie van jongeren om hun kandidatuur te stellen om te kunnen starten aan de Koninklijke Militaire School te Brussel.

Boddaert Raymond

1/2003

1. INLEIDING

Deze studie, op vraag van de Faculteitsraden, heeft tot doel de evolutie van de motivatie van de leerlingen van de KMS tijdens hun vorming te bestuderen.

Deze studie bestaat uit twee fasen:
– een kwalitatieve studie geeft een eerste benadering weer van wat er leeft onder de studenten, a.d.h.v vier discussiegroepen waarin telkens tien studenten van de twee faculteiten en van de twee taalgroepen vertegenwoordigd zijn, (januari en februari 2002).
– een kwantitatieve studie, gehouden via een gestandaardiseerde vragenlijst, opgesteld vanuit de verworven informatie van de kwalitatieve studie (eind mei 2002). Al de studenten zijn hierbij betrokken. Het antwoordpercentage bedroeg 95 %, hetgeen duidelijk het belang aantoont dat de studenten hechtten aan deze enquête.

Hierna volgt een samenvatting van de kwantitatieve studie. Het geheel werd geleid door Prof. P. Manigart met medewerking van V. Devos, D. Resteigne, N. Wauters en Sgt A. Van Vreckem.

2. DE RESULTATEN

A. Motivatie van de kandidatuur aan de KMS

Zes grote motivatiefactoren komen naar voor. Als we deze factoren rangschikken in functie van hun gemiddelde belangrijkheid voor de studenten bekomen we de volgende klassementen:

Motivatie van de kandidatuur aan de KMS

N.B. gemiddelde op 5 (1 = geen enkele invloed, 5 = doorslaggevende factor).

De zin om een actief leven te leiden is de belangrijkste motivatiefactor voor de twee faculteiten. Bij de studenten van de faculteit SSMW (Sociale en Militaire Wetenschappen) is dit de belangrijkste factor, bij de studenten van de faculteit Polytechniek daarentegen, wordt er bijna evenveel belang gehecht aan de kwaliteit van de vorming.
Leider zijn, met de verantwoordelijkheden en de zorg voor anderen, is even aantrekkelijk voor beide faculteiten. De financiële voordelen verbonden aan de studies in de KMS zijn voor de studenten POL een sterkere stimulans dan voor de studenten SSMW.
Het prestige van de militaire loopbaan en de zin voor het verzekeren van zijn toekomst door het uitoefenen van een vaste job zijn minder belangrijke motivatiefactoren voor de studenten van de beide faculteiten.

Opvallende vaststelling: de helft van de studenten hebben op het moment dat ze zich kandidaat stelden een eventuele overstap naar het burgerleven voor ogen, en dit op min of meer lange termijn. Dit is het geval voor 75% van de POL studenten.

B. De verschillende pijlers van de vorming

De kwaliteit van de academische vorming wordt erg geapprecieerd door de studenten. (82 % van de respondenten zijn helemaal of eerder akkoord). De grote bekwaamheid en de beschikbaarheid van het onderwijzend personeel worden quasi unaniem erkend. (82 %) Wat de repetitoren betreft, is de meerderheid van de studenten tevreden. (65 %)
De beoordeling van het evaluatiesysteem van de academische vorming verschilt erg van promotie tot promotie. De leerlingen op het einde van het academisch parcours verkiezen een soepeler en minder dwingend systeem (minder overhoringen…).

De SSMW studenten zijn systematisch minder tevreden t.a.v. de POL-studenten over de verschillende aspecten van de vorming.
De meerderheid van de SSMW-studenten zijn van oordeel dat de KMS teveel belang hecht aan de academische vorming en dit ten koste van de militaire en sportieve vorming.
De helft van de studenten is tevreden over de totale kwaliteit van de militaire vorming. Slechts 34 % onder hen is tevreden over de organisatie en de evaluatie ervan. De studenten ervaren het kaderpersoneel als voldoende beschikbaar (66 %) en competent (55%).
De sportieve vorming geeft, over het algemeen, voldoening aan de studenten. Competentie en beschikbaarheid van het kader worden erg gewaardeerd.
De studenten zijn duidelijk ontevreden wat de karakteriële vorming betreft: slechts 32 % van de studenten zegt tevreden te zijn over deze vorming. Het zijn vooral het evaluatiesysteem en de bekwaamheid van het personeel belast met deze evaluatie die in vraag worden gesteld.

C. Beoordeling van de vorming, in het algemeen

In de appreciatie van het vormingssysteem in de KMS is er een groot verschil tussen de studenten van beide faculteiten.

In het algemeen zijn de studenten POL tevreden over het vormingssysteem in zijn huidige vorm. Hun voornaamste ambitie is een gespecialiseerd universitair diploma te behalen dat hen in staat stelt zeer specifieke functies binnen of buiten de strijdkrachten uit te oefenen. Zij vinden dat de KMS aan hun verwachtingen beantwoordt.

Het aantal SSMW studenten dat ontevreden is over het huidige vormingssysteem, is daarentegen groter. Zij vinden dit systeem te academisch en zijn van oordeel dat het niet goed voorbereidt op de militaire loopbaan. 40 % onder hen verkiest een meer militaire en meer praktische vorming boven een universitair diploma.^[0]
De grote meerderheid onder hen meent algemene kennis te vergaren zonder een echt verband met het officiersberoep.

Het aantal studenten dat overtuigd is dat hun hele professionele leven zich zal afspelen binnen de strijdkrachten wordt steeds kleiner. De grote meerderheid onder hen zegt van plan te zijn de strijdkrachten te verlaten als het professionele leven niet beantwoordt aan hun verwachtingen. Sommigen (vooral onder de studenten POL) plannen reeds in het begin een gemengde loopbaan, eerst binnen de strijdkrachten, daarna in de privé-sector.

Het aantal studenten dat van plan is hun hele carrière te maken binnen de strijdkrachten neemt gevoelig af gedurende het verblijf in de KMS.

Iets meer dan de helft van de studenten (52%) vindt dat hun verblijf in de KMS hun verlangen officier te worden eerder heeft versterkt, hetgeen duidelijk impliceert dat bijna de helft onder hen van mening is dat hun motivatie is verminderd tijdens het verloop van hun studies aan de KMS.^[1]

De werklast in de KMS wordt ervaren als zwaar, zelfs zeer zwaar door de meeste studenten, zeker door de POL. Nochtans wordt deze als normaal beschouwd gezien de ondernomen studies.

91 % van de studenten POL is van mening dat hun diploma geapprecieerd wordt, ook buiten de strijdkrachten. Onder de studenten SSMW is maar 56% deze mening toegedaan.

D. Beoordeling van het verblijf in de KMS

Het systeem van militaire omkadering binnen de promotie wordt niet ervaren als bijzonder streng. Het wordt wel aangevoeld als nuttig, maar (eveneens) eerder dwingend en infantiliserend. Dit gevoel versterkt naarmate de studenten vorderen in hun studies.

De meeste levensomstandigheden in de KMS worden sterk gewaardeerd. Meest bekritiseerde punten: de informatiestroom binnen de school en de kwaliteit van de maaltijden.

De contacten tussen de leerlingen van eenzelfde faculteit zijn uitstekend, maar er zijn soms wat relationele problemen tussen de verschillende subgroepen onder de studenten, vooral tussen de studenten SSMW en de studenten POL. De sfeer wordt soms aangetast door pesterijen, vernederingen, door ongewenst gedrag, hetzij tussen de leerlingen onderling, hetzij vanwege bepaalde leden van het kader.
De verkozen activiteiten in dalende volgorde zijn: sportactiviteiten: 94%; kampperiode: 79%; cursussen: 61%; militair onderricht en dril: 47 %; ceremonies: 42%. De SSMW-studenten verkiezen de meer specifiek militaire activiteiten, de POL-studenten eerder het volgen van cursus.

88 % van de studenten zegt gelukkig te zijn op de KMS en 82 %^[2] is tevreden over het leven dat ze momenteel leiden. De studenten zijn meer tevreden over de werking en de atmosfeer van hun promotie dan over de werking en de atmosfeer van de KMS.
91 % van de leerlingen is fier te studeren aan de KMS maar dit gevoel neemt af met het vorderen van de studies, vooral bij de studenten SSMW.

E. KMS en persoonlijke ontwikkeling

De kwaliteit die zich, volgens de studenten, het meest ontwikkelt tijdens de vorming is het uithoudingsvermogen. Vervolgens, en in deze volgorde; volharding, aanpassingsvermogen, autonomie en de zin voor organisatie.
De kwaliteiten waar de vorming de minste impact op heeft gehad zijn de volgende; het civisme, de creativiteit, de onderhandelingscapaciteiten, de bekwaamheid tot luisteren en de loyaliteit.

F. Het image van de KMS volgens de studenten

De vijf karakteristieken die door de studenten het meest geassocieerd worden met de KMS zijn de volgende: het elitisme, de discipline, de geslotenheid, de flexibiliteit en de gelijkheid van kansen.

De vijf karakteristieken die volgens hen de volgende jaren zouden moeten verbeteren zijn: de collegialiteit, de bureaucratie, de transparantie, de competitiviteit en de geslotenheid.

3. BESLUITEN

Het huidige vormingssysteem voldoet ruimschoots aan de verwachtingen van de studenten van de faculteit POL. Talrijke studenten SSMW verkiezen een opleiding te volgen die meer militair en meer op de praktijk gericht is en die hen onmiddellijk voorbereidt op het professionele leven.
Het aantal studenten dat overtuigd is dat hun hele professionele leven zich zal afspelen binnen de strijdkrachten wordt steeds kleiner. De (over) grote meerderheid onder hen zegt van plan te zijn de strijdkrachten te verlaten als hun professionele leven niet aan hun verwachtingen zou voldoen.
Het verblijf op de KMS oefent een demotiverend effect uit op zowat de helft van de studenten.
De kwaliteit van de academische vorming en de sportieve vorming worden erkend en geapprecieerd door de studenten. De militaire vorming maakt al langer het voorwerp van discussie uit. Het systeem van vorming en vooral zijn evaluatie worden sterk in vraag gesteld.
De studenten wensen dat het militair omkaderingssysteem binnen de promoties zou evolueren gedurende hun verblijf teneinde (geleidelijk aan) meer plaats te laten voor zelfstandigheid en het nemen van verantwoordelijkheden.
De levensomstandigheden in de KMS en de diensten aangeboden aan de studenten worden over het algemeen erg geapprecieerd en de zeer grote meerderheid van de studenten zegt gelukkig te zijn in de school en fier te zijn er te studeren.
Ten slotte kunnen we stellen dat de resultaten van de kwalitatieve studie bevestigd worden door de kwantitatieve studie.
De leerstoel Sociologie zal een quasi identieke vragenlijst opsturen naar officieren van enkele vroegere promoties om, op zekere afstand, ‘hun’ beoordeling te kennen.